Zanimljivosti

DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN 25. JULA

1261. – Nikejski vladar Mihailo Osmi Paleolog vratio Konstantinopolj, srušio Latinsko i obnovio Romejsko carstvo. .

1593. – Kralj Francuske Anri Četvrti, prije dolaska na prijesto 1589. godine – kralj Navare i vođa francuskih hugenota – prešao u rimokatoličku vjeru.

1712. – Vojska švajcarskih protestantskih kantona u bici kod Vilmergena potukla armiju rimokatoličkih kantona, čime su u Švajcarskoj okončani vjerski ratovi.

1817. – Vođa Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović – Karađorđe, odmah po povratku u otadžbinu iz Rusije, ubijen u zoru u Radovanjskom Lugu kod Velike Plane, prema nalogu kneza Miloša Obrenovića.

1834. – Umro engleski pisac i mislilac Semjuel Tejlor Kolridž, jedan od najznačajnijih engleskih književnih kritičara i romantičarskih pjesnika.

1843. – Umro škotski hemičar Čarls Mekintoš, pronalazač nepromočive tkanine za kišne ogrtače.

1848. – Rođen britanski državnik Artur Džejms Balfur, premijer Velike Britanije od 1902. do 1906.

1848. – Austrijanci u bici kod Kustoce porazili snage Sardinske kraljevine /Pijemont/, suzbivši tako prvi ozbiljniji napor za ujedinjenjenje italijanskih teritorija u jedinstvenu državu.

1878. – Prva kineska diplomatska misija u SAD stigla u Vašington.

1894. – Rođen Gavrilo Princip, atentator na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda u Sarajevu na Vidovdan 1914.

1898. – Vojska SAD u špansko-američkom ratu okupirala Portoriko.

1907. – Japan proglasio protektorat nad Korejom i pravo da kontroliše vladu te azijske zemlje.

1909. – Francuski pilot Luj Blerio prvi preletio avionom kanal La Manš. Razdaljinu od 40 kilometara od Lebaraka kod Kalea do Dovera preletio je za 37 minuta.

1917. – Holanđanka Margareta Gertruda Cele, poznata kao Mata Hari, osuđena je na smrt pod otužbom da je špijunirala za Nijemce tokom Prvog svjetskog rata.

1943. – Italijanski fašistički diktator Benito Musolini natjeran da podnese ostavku na položaj premijera pošto je prethodno izgubio i povjerenje Velikog fašističkog vijeća. Kralj Vitorio Emanuele Treći za premijera je imenovao maršala Pjetra Badolja, a Musolini je uhapšen čim je napustio dvor.

1956. – U sudaru italijanskog broda “Andrea Dorija” i švedskog broda “Stokholm” ispred obala SAD u Atlantskom okeanu poginulo 50 ljudi.

1957. – Tunis postao republika na čelu sa predsjednikom Habibom Ben Alijem Burgibom.

1963. – SSSR, SAD i Velika Britanija zaključili ugovor o zabrani nuklearnih proba u vazduhu, pod vodom i u kosmosu.

1968. – Papa Pavle Šesti zabranio rimokatolicima sve vještačke metode sprečavanja začeća.

1982. – Vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat u Bejrutu potpisao deklaraciju kojom je prihvatio rezolucije UN o pravu Izraela na postojanje.

1984. – Sovjetski kosmonaut Svetlana Savickaja izašla iz svemirskog broda “Sojuz-12” i postala prva žena koja je “kročila u otvoreni kosmos”.

1986. – Umro američki filmski režiser italijanskog porijekla Vinsente Mineli, koji je 1958. dobio nagradu “Oskar” za film “Žiži”. Ostali filmovi: “Madam Bovari”, “Amerikanac u Parizu”, “Žeđ za životom”, “Čaj i simpatija”, “Kismet”, “Kuća na brdu”, “Zvona zvone”, “Grad iluzija”, “Neki su dotrčali”, “Diži zavjesu”.

1988. – Skupština Srbije usvojila Nacrt amandmanana na republički Ustav – čijim je kasnijim usvajanjem Srbija konstituisana na cijeloj svojoj teritoriji – i uputila ga na tromjesečnu javnu raspravu. Pokrajine Vojvodina i Kosmet zadržale su autonomiju, ali bez elemenata državnosti.

1990. – Sabor Hrvatske proglasio Hrvatsku politički i privredno suverenom državom. Istog dana u mjestu Srb u Lici buknuo srpski ustanak u Hrvatskoj. Na narodnom zboru 120.000 ljudi usvojilo je Deklaraciju o suverenosti i autonomiji srpskog naroda u Hrvatskoj.

1991. – Sovjetski predsjednik Mihail Sergejevič Gorbačov izjavio da više nije realna izgradnja komunizma u SSSR-u i da vladajuća Komunistička partija mora da odbaci “zastarjele ideološke dogme”.

1992. – Neporaženi šampion – američki velemajstor Robert /Bobi/ DŽejms Fišer, jedanaesti prvak svijeta u šahu, doputovao u Jugoslaviju da bi se poslije 20 godina neigranja nakratko vratio šahu.

1994. – Izrael i Jordan u Vašingtonu potpisali deklaraciju kojom je okončano ratno stanje dviju susjednih država.

1995. – Od eksplozije bombe, koju su u vozu pariskog metroa podmetnuli islamski teroristi, poginulo najmanje osam i ranjeno 86 ljudi.

1996. – U Burundiju armija, pod dominacijom oficira iz plemena Tutsi, izvela državni udar i zabranila sve političke partije u toj afričkoj zemlji.

1999. – U Rabatu, u prisustvu brojnih šefova država i vlada, sahranjen marokanski kralj Hasan Drugi, koji je vladao Marokom nepune četiri decenije.

2001. – General Hrvatske vojske Rahim Ademi predao se Haškom tribunalu.

2004. – SFOR oslobodio penzionisanog zastavnika Vojske Republike Srpske /VRS/ Rajka Banduku, koji je tokom rata obavljao dužnost sekretara bivšeg komandanta Glavnog štaba VRS Ratka Mladića.

2009. – Evropski sud za ljudska prava u Strazburu proglasio neprihvatljivim sve tužbe koje su podnesene protiv odluka visokog predstavnika u BiH.

2011. – Umro kiparski režiser Majkl Kakojanis, koji je svjetsku slavu stekao filmom “Grk Zorba” 1964, za koji je dobio tri Oskara.